Mijn broer en ik moesten een vlucht nemen van Lyon naar Rome. Maar door onze chronische vergeetachtigheid, verdubbeld in dit geval, dachten we er pas 4 dagen van tevoren aan. We gingen kijken wat de goedkoopste vlucht was, een Easyjet-vlucht van 70 euro. We besloten te wachten, want we hadden andere dingen te doen. We kwamen terug op de middag 3 dagen voor de vlucht: 95 Euro. Een beetje geërgerd, besloten we het toch maar te nemen, maar pas nadat we gegeten hadden. Toen we terugkwamen, waren de kosten al na een uur gestegen tot 105 euro.
Van Filippo Zimmaro / 10.03.2021
Wij concurreren met een systeem dat te sterk voor ons is: een algoritme weet alles en zelfs als het iets over het hoofd ziet, zal het van zijn fouten leren en ze corrigeren. Voor mij is het onmogelijk om telkens weer ongewoon gedrag uit te vinden. Het algoritme zal erin slagen mij het maximale bedrag te laten uitgeven dat ik bereid ben uit te geven, en zo een optimale winst te garanderen voor het bedrijf dat het algoritme gebruikt. Er zijn geen last minute vluchten, geen misverstanden of systeemfouten. Als die er waren, zouden ze zo miniem zijn dat ik ze niet eens zou opmerken. Het is een spel dat ik bereid ben te spelen, maar dat ik zeker zal verliezen, alsof ik aan een schaaktafel zit tegenover Stockfish niveau 9.
De managers van Easyjet zijn zeker niet slimmer, verstaanbaarder of briljanter geworden. Het is gewoon de kunstmatige intelligentie (artificial intelligence) die met zo’n snelheid, standvastigheid en nauwkeurigheid beweegt dat ermee concurreren, zou zijn als het slaan tegen een rubberen muur. Dit gevoel van hulpeloosheid doordringt mij. Ik weet niet hoe ik ermee moet omgaan, mijn geest wil niet toegeven aan het idee om eraan toe te geven en ik zou mezelf alleen maar meer schade toebrengen.
Wat moeten we doen als we eenmaal beseffen dat we niet langer met machines kunnen concurreren? Van ze leren? Veel machines maken die met elkaar concurreren om een zekere vorm van onafhankelijkheid te garanderen (als ik niet kan concurreren, kan een machine dat misschien wel)? Ons kameleontisch aanpassen aan het gecreëerde systeem en meeliften op de verbazingwekkende en ondenkbare mogelijkheden die dit biedt, zonder acht te slaan op de methoden waarmee het functioneert en de effecten die het genereert, zoals influencers en meer lompe populisten doen?
Ook om de bloei van de laatste twee categorieën te voorkomen, hebben wij de plicht de digitale wereld te organiseren, net zoals wij dat in de loop der eeuwen in de echte wereld hebben gedaan. Organiseren betekent duidelijk reguleren, wetten opstellen, maar niet alleen: dit proces houdt noodzakelijkerwijs in dat we het eens moeten worden over een reeks waarden, kortom een ethiek. Bovendien dwingt het verschijnen van nieuwe entiteiten waarmee wij ons kunnen verhouden, ons ertoe onze eigen identiteit te herdenken in relatie tot deze nieuwe agents, de machines. Kunstmatige intelligentie ontneemt ons steeds meer het primaat van het leren, het rekenen en het redeneren, de pijlers waarop wij ons begrip van onszelf als unieke wezens hebben gebouwd. Over onze uitzonderlijkheid moet opnieuw worden nagedacht.
Voor de filosoof Floridi is er, na de Copernicaanse revolutie (de aarde staat niet in het middelpunt van het zonnestelsel), de Darwinistische revolutie (de mens is niet uniek in het dierenrijk) en de Freudiaanse revolutie (de mens heeft geen transparante controle over zijn geest), een Vierde Revolutie, onder leiding van Alan Turing, die betrekking heeft op het verlies van het voorrecht van de mens om intelligent te zijn.
Misschien zal de Vijfde Revolutie de Gelukkige Revolutie zijn. Ons uitzonderlijk karakter ligt immers niet zozeer in ons leervermogen, waarvan het mechanisme ons vroeg of laat duidelijk zal worden, maar in de hyper complexiteit van de emotionele sfeer. Het verlangen naar welzijn dat het kapitalisme zo goed weet te bevredigen, zal dan achterhaald zijn en we zullen proberen het te vervangen door het verlangen naar geluk, waarvoor een ander systeem nodig zal zijn. Maar dit zijn slechts puberale utopieën. Laten we teruggaan naar de botsing met het digitale (waarvan we hebben begrepen dat het niet alleen oma betreft die worstelt met de Smart TV, maar ook de laatste van de Millennials). De digitale wereld organiseren, convergeren over de waarden die haar relaties reguleren, haar nieuwe opkomende entiteiten begrijpen (revenge porn (wraakporno), fake news, shit storms, wat zijn dat?), een universele digitale grondwet creëren (noodzakelijkerwijs universeel omdat het geen zin zou hebben om over locaties in de digitale wereld te praten), de nieuwe economieën reguleren die erdoor worden gegenereerd (zijn gegevens handelswaar of niet?). Het is hard, moeilijk en vermoeiend werk. Als we dat niet doen, zouden we aanvaarden dat we het grootste deel van onze tijd in een Wild West leven dat gedomineerd wordt door sheriffs en cowboys, groepen van enkelen of zeer weinigen, zoals we nu doen.
Van Zuckerberg, Page en Bezos kunnen we geen vooruitziende blik verwachten, verantwoordelijkheid en het algemeen belang plaatsen voor het najagen van winst. Niet omdat zij als succesvolle ondernemers noodzakelijkerwijs kapitalisten zijn die doordrenkt zijn van het kwaad, zoals een bepaalde retoriek ons wil doen geloven, maar eenvoudigweg omdat zij voor totaal nieuwe ethische keuzes staan, waarop niemand is opgeleid of voorbereid (was het juist om Trump van alle sociale media te verbannen?).
Take-home message? Het organiseren van de digitale wereld is uiteindelijk een van de belangrijkste uitdagingen voor de 21e-eeuwse gemeenschap, samen met de strijd tegen ongelijkheid en de opwarming van de aarde.
Dit artikel is ook beschikbaar op de blog van Filippo Zimmaro.
Recente Reacties